Το μέλασμα είναι μια πολύ συχνή επίκτητη δερματική αλλοίωση της χροιάς του δέρματος. Εμφανίζεται σαν μια ασυμπτωματική, καφέ χρώματος κηλίδα ή πλάκα, συνήθως στο πρόσωπο και συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας 20-40 ετών.
Η αιτιολογία του μελάσματος είναι πολυπαραγοντική: πρόκειται για μια φωτοεπαγόμενη διαταραχή σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα. H καφέ χροιά του μελάσματος οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή μελανίνης από τα μελανινοκύτταρα, η οποία είτε προσλαμβάνεται από τα κερατινοκύτταρα στην επιφάνεια της επιδερμίδας, οπότε προκύπτει ένα επιφανειακό μέλασμα, είτε προσλαμβάνεται από τα μελανινοφάγα βαθύτερα στο χόριο, οπότε προκύπτει ένα πιο βαθύ και δύσκολο στην αντιμετώπιση του μέλασμα.
Παράγοντες που εμπλέκονται επίσης στην εμφάνιση του μελάσματος είναι:
- το οικογενειακό ιστορικό μελάσματος
- η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία
- ορμόνες (εγκυμοσύνη, αντισυλληπτικά, ορμονική θεραπεία υποκατάστασης, θυρεοειδοπάθεια)
- διάφορα φάρμακα (νέες στοχευμένες αντικαρκινικές θεραπείες, αρωματικά σαπούνια, καλλυντικά)
Η θεραπεία του μελάσματος θα πρέπει να εξατομικεύεται και περιλαμβάνει ένα συνδυασμό θεραπειών όπως:
Γενικά μέτρα:
- ηλιοπροστασία: χρήση καπέλων και αντηλιακών
- διακοπή αντισυλληπτικών χαπιών, αν είναι εφικτό, και απομάκρυνση καλλυντικών προϊόντων, που ενοχοποιούνται για το μέλασμα
- χρήση κατάλληλων προϊόντων κάλυψης των δυσχρωμιών
Τοπική θεραπεία:
To gold standart στην τοπική θεραπεία του μελάσματος είναι ο συνδυασμός υδροκινόνης, τρετινοϊνης και μέτριας ισχύος στεροειδούς σε αναλογίες και οδηγίες εφαρμογής που δίνονται από το δερματολόγο.
Άλλοι τοπικοί παράγοντες που χρησιμοποιούνται μόνοι ή συνδυαστικά είναι: το αζελαϊκό οξύ, το κοζικό οξύ, το ασκορβικό οξύ, το τρανεξαμικό οξύ και άλλοι.
Συστηματική θεραπεία: το τρανεξαμικό οξύ εμπλέκεται στο μηχανισμό της πήξης και αναστέλλει επίσης τη σύνθεση παραγόντων που συμβάλλουν στην εμφάνιση του μελάσματος. Γι’ αυτό και έχει θέση στη συστηματική θεραπεία αυτού.
Άλλες θεραπείες:
Χημικά peeling, microneedling και laser (IPL, Q-switched Nd:YAG, ablative και non-ablative fractionated, picosecond) : θα πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή και κατάλληλες ρυθμίσεις, διότι ενέχουν κίνδυνο επιδείνωσης του μελάσματος. Συνεπώς απαιτούν σωστή χρήση και εμπειρία.
Ακόμη και σε περίπτωση αποτελεσματικής θεραπείας και εξαφάνισης του μελάσματος, η υπερμελάγχρωση μπορεί να υποτροπιάσει κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Ο συνδυασμός κατάλληλης επιλογής θεραπείας από τη μεριά του δερματολόγου και συνετής συμπεριφοράς απέναντι στον ήλιο από τη μεριά του ασθενούς αποτελούν το κλειδί μιας επιτυχούς θεραπευτικής προσέγγισης στο μέλασμα.
