Τμήματα

Η ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία αποτελεί τη συχνότερη μορφή μη ουλωτικής αλωπεκίας σε άντρες και γυναίκες. Η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια των τελικών τριχών του τριχωτού της κεφαλής με χαρακτηριστική εντόπιση. Η μετωποβρεγματική χώρα, οι κρόταφοι και η κορυφή του τριχωτού αποτελούν συχνές θέσεις εντόπισης της αλωπεκίας.

Συχνές ερωτήσεις που αφορούν στην ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία:

Τι είναι η μη ουλωτική αλωπεκία;

Οι αλωπεκίες διακρίνονται στις ουλωτικές και μη ουλωτικές μορφές. Η ουλωτική αλωπεκία αναφέρεται σε μια μόνιμη καταστροφή του τριχικού θυλάκου, που οδηγεί σε μόνιμη απώλεια των τριχών χωρίς δυνατότητα επανέκφυσης αυτών. Αντίθετα οι μη ουλωτικές αλωπεκίες, με χαρακτηριστικούς εκπροσώπους τη γυροειδή και την ανδρογενετική αλωπεκία, είναι αναστρέψιμες καταστάσεις με δυνατότητα επανέκφυσης τριχών στο σημείο της αλωπεκίας.

Ποια είναι η αιτία της ανδρογενετικού τύπου αλωπεκίας;

Πρόκειται για μια ανδρογονοεξαρτώμενη κατάσταση σε έδαφος γενετικής προδιάθεσης. Πιο απλά τα αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων επιδρούν στους ευαίσθητους  τριχικούς θυλάκους. Αυτό συνδυαστικά με άλλους μηχανισμούς, που μένει να διερευνηθούν, οδηγεί σε μικροσκοποποίηση του τριχικού θυλάκου σε ευαίσθητες περιοχές του τριχωτού της κεφαλής.

Πώς εκδηλώνεται η ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία;

Η ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία χαρακτηρίζεται από ποικίλου βαθμού μικροσκοποποίηση του τριχικού θυλάκου και μείωση της πυκνότητας των τελικών τριχών σε συγκεκριμένες περιοχές της κεφαλής. Ο βαθμός προσβολής μεταβάλλεται καθώς η νόσος εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου. Υπάρχουν δι άφορες κλίμακες σε άντρες και γυναίκες που περιγράφουν τη βαρύτητα της νόσου.

Σε ποια ηλικία ξεκινά η ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία;

Η ηλικία έναρξης διαφέρει μεταξύ ανδρών και γυναικών. Στις γυναίκες το πρόβλημα γίνεται περισσότερο εμφανές μετά την εμμηνόπαυση ενώ στους άντρες εμφανίζεται στη μετεφηβική ηλικία και αυξάνει σε συχνότητα με την πάροδο της ηλικίας.

Υπάρχει ειδική εξέταση για τη διάγνωση της ανδρογενετικού τύπου αλωπεκίας;

Η διάγνωση της νόσου γίνεται συνήθως κλινικά. Το ιστορικό του ασθενούς, η εντόπιση της αλωπεκίας και η δερματοσκόπηση συνήθως αρκούν για να συνθέσουν το παζλ της διάγνωσης της αλωπεκίας. Η βιοψία δεν είναι συνήθως απαραίτητη και περιορίζεται σε περιπτώσεις που υπάρχει διαγνωστικό π ρόβλημα.

Υπάρχει θεραπεία για την ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία;

Θεραπευτικός στόχος σε αυτό το νόσημα δεν αποτελεί η οριστική ίαση αυτού καθώς αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί, αλλά η αναστολή της εξέλιξής του. Εφαρμόζονται λοιπόν μακροχρόνιες θεραπείες με τοπικά συνήθως σκευάσματα με στόχο τη διατήρηση μιας ικανοποιητικής αισθητικά εικόνας του τριχωτού της κεφαλής.

1ης γραμμής θεραπεία αποτελεί η μινοξιδίλη που εφαρμόζεται τοπικά στο τριχωτό με τη μορφή lotion ή αφρού. Η ουσία αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μακροχρόνια με σχετική ασφάλεια ενώ η διακοπή της μπορεί να οδηγήσει σε άρση του ευεργετικού της αποτελέσματος.

Άλλες θεραπευτικές επιλογές αποτελούν η θεραπεία με ορμονικά σκευάσματα που ενδείκνυται κυρίως σε άντρες αλλά και σε γυναίκες με ενδείξεις υπερανδρογονισμού.

Η χειρουργική μέθοδος μεταμόσχευσης τριχών αποτελεί μια υψηλού κόστους θεραπεία για άντρες και γυναίκες που ανθίστανται στις προαναφερόμενες συντηρητικές θεραπείες.

Υπό μελέτη και χωρίς επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση αποτελούν θεραπείες όπως η φωτοβιοδιέγερση του τριχικού θυλάκου με laser, η μεσοθεραπεία, το microneedling καθώς και η πολύ διαδεδομένη θεραπεία με αυξητικούς παράγοντες των αιμοπεταλίων (RPR).

Ποια είναι η εξέλιξη του νοσήματος, ειδικά αν αφεθεί χωρίς θεραπεία;

Από τη στιγμή της έναρξης του νοσήματος, αυτό εξελίσσεται μέσα στο χρόνο με αποτέλεσμα την ακόμη μεγαλύτερη αραίωση των τριχών στη μετωποβρεγματική χώρα. Σε αντίθεση με τους άντρες, στους οποίους το νόσημα μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη απώλεια τριχών, στις γυναίκες σπάνια παρατηρούμε αυτήν την εικόνα.

Η γυροειδής αλωπεκία είναι μια μορφή μη ουλωτικής αλωπεκίας, που μπορεί να προσβάλλει εκτός από το τριχωτό της κεφαλής και οποιαδήποτε άλλη έντριχη περιοχή του σώματος. Κλινικά εκδηλώνεται με ποικίλες μορφές. Παρ’ όλο που είναι μια καλοήθης κατάσταση, μπορεί να αποτελέσει έντονη συναισθηματική και ψυχολογική επιβάρυνση για τους πάσχοντες. Η συχνότητα εμφάνισης στο γενικό πληθυσμό είναι 0.1-0.2%. Η γυροειδής αλωπεκία αποτελεί το 0.7-3% των περιστατικών των δερματολόγων. Η επίπτωση της νόσου είναι ίδια και στα δύο φύλα.

Συχνές ερωτήσεις για τη γυροειδή αλωπεκία

Ποια είναι η αιτιολογία της γυροειδούς αλωπεκίας

Ο ακριβής παθοφυσιολογικός μηχανισμός της γυροειδούς αλωπεκίας παραμένει άγνωστος.  Πολλές είναι οι ενδείξεις, που συνηγορούν για την ανοσολογική φύση της νόσου σε έδαφος γενετικής προδιάθεσης.

Μια μεγάλη μελέτη σε ασθενείς με γυροειδή αλωπεκία κατέδειξε τη συχνή συνύπαρξή της με άλλα αυτοάνοσα και μη νοσήματα. Τα συχνότερα είναι: ατοπία, δερματίτιδα εξ’ επαφής, ψυχιατρικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, υπερλιπιδαιμία και υπέρταση, νοσήματα θυρεοειδούς, σακχαρώδης διαβήτης, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.α.

Πώς εκδηλώνεται η γυροειδής αλωπεκία;

Η γυροειδής αλωπεκία είναι συνήθως ασυμπτωματική, αλλά ένα μικρό ποσοστό των ασθενών (14%) αναφέρουν αίσθημα καύσου ή κνησμού στην προσβεβλημένη περιοχή. Η νόσος ξεκινά αιφνίδια με την παρουσία μιας ή περισσοτέρων άτριχων πλακών σε κάποιο έντριχο σημείο του σώματος:

  • Μία πλάκα: 80%
  • Δύο πλάκες: 2.5%
  • Πολλαπλές πλάκες: 8%

Δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ του αριθμού των πλακών κατά την έναρξη της νόσου και της σοβαρότητας με την οποία θα εξελιχθεί.

Ποιες έντριχες περιοχές προσβάλλει συχνότερα η γυροειδής αλωπεκία;

Η συχνότητα προσβολής των διαφόρων περιοχών είναι η εξής:

  • Τριχωτό κεφαλής: 67-95%
  • Περιοχή γενείου στους άντρες: 28%
  • Βλεφαρίδες: 4%
  • Άκρα: 1.5%

Με ποιες μορφές μπορεί να εμφανιστεί η γυροειδής αλωπεκία;

  • Εντοπισμένη κατά πλάκες: η πιο συχνή και η πιο καλή σε πρόγνωση
  • Οφιοειδής: εντοπίζεται στα πλάγια και στην ινιακή χώρα του τριχωτού της κεφαλής
  • Ολική: πλήρης απώλεια των τριχών της κεφαλής, των φρυδιών, των βλεφαρίδων και του γενείου
  • Καθολική: απώλεια τριχών απ’ όλη την επιφάνεια του σώματος

Εκτός από τις τρίχες η γυροειδής αλωπεκία μπορεί να προσβάλλει και τα νύχια;

Ναι. Προσβολή ονύχων κυρίως των άκρων χειρών εμφανίζεται με συχνότητα 6-50% και κυρίως σε περιπτώσεις σοβαρής και εκτεταμένης νόσου. Οι βλάβες των ονύχων συνίστανται σε: τραχυωνυχία, βοθρία, γραμμές του Beau, κοιλωνυχία, λευκωνυχία.

Πώς διαγιγνώσκεται η γυροειδής αλωπεκία;

Η διάγνωση τίθεται συνήθως κλινικά. Σπάνια απαιτείται βιοψία σε περιπτώσεις δυσχερειών στην κλινική διάγνωση.

Πώς θεραπεύεται η γυροειδής αλωπεκία;

Η θεραπεία δεν είναι επιβεβλημένη, διότι η νόσος είναι καλοήθης και χαρακτηρίζεται από αυτόματες εξάρσεις και υφέσεις. Οι διάφορες θεραπείες στοχεύουν στη διέγερση της ανάπτυξης των τριχών, αλλά δεν μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική πορεία και εξέλιξη της γυροειδούς αλωπεκίας. Η θεραπεία μπορεί να είναι τοπική ή συστηματική.

Α) Κορτικοστεροειδή:

Η ενδοβλαβική έγχυση κορτικοστεροειδών θεωρείται θεραπεία εκλογής για τη γυροειδή αλωπεκία.

Η τοπική εφαρμογή κορτικοστεροειδών είναι επίσης χρήσιμη ειδικά στην περίπτωση των παιδιών , που δεν μπορούν να ανεχτούν την ενέσιμη θεραπεία.

Η συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών δε συνίσταται, λόγω της υποτροπής που παρατηρείται μετά τη διακοπή τους, είτε χορηγούνται για μικρά είτε για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Β) Ανοσοθεραπεία: Η τοπική ανοσοθεραπεία αποτελεί την προσπάθεια πρόκλησης αλλεργικής δερματίτιδας εξ’ επαφής με τη χρήση τοπικών ισχυρών αλλεργιογόνων.

Γ) Ανθραλίνη: Έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν. Διάφορα πρακτικά προβλήματα έχουν καταστήσει δυσχερή την εφαρμογή της.

Δ) Μινοξιδίλη: Η μινοξιδίλη, ως συστατικό τοπικού σκευάσματος, είναι αρκετά αποτελεσματική στη θεραπεία εκτεταμένης νόσου, αλλά δίνει φτωχά αποτελέσματα στην ολική και καθολική μορφή της γυροειδούς αλωπεκίας. Διαλύματα με συγκέντρωση μινοξιδίλης 5% είναι πιο αποτελεσματικά, σε σχέση με μικρότερες συγκεντώσεις. Η ποσότητα εφαρμογής της δεν πρέπει να ξεπερνά τις 25 σταγόνες δύο φορές ημερησίως, ανεξαρτήτως της έκτασης της βλάβης. Έναρξη επανέκφυσης των τριχών θα παρατηρηθεί 12 βδομάδες από την εφαρμογή της, αλλά απαιτείται συνέχιση της θεραπείας επί μακρόν για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ε) Φωτοχημειοθεραπεία (PUVA): Ψωραλένη (τοπικά ή συστηματικά χορηγούμενη) σε συνδυασμό με UVA ακτινοβολία έχει χρησιμοποιηθεί σε σοβαρές και εκτεταμένες μορφές νόσου. 20-40 θεραπείες είναι συνήθως αρκετές. Οι περισσότεροι ασθενείς υποτροπιάζουν σε σύντομο χρονικό διάστημα (4-8 μήνες) μετά το πέρας των θεραπειών. Αυτό σε συνδυασμό με τις σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες καθιστά σπάνια την εφαρμογή της.

Άλλοι θεραπευτικοί παράγοντες:

  • Η κυκλοσπορίνη τοπικά έχει δείξει μειωμένη αποτελεσματικότητα, ενώ η συστηματική χορήγησή της απαιτεί υψηλή δοσολογία και φέρει αποτελέσματα, που χάνονται μετά τη διακοπή της.
  • Τοπικοί ανοσοτροποποιητές: πιμεκρόλιμους και τακρόλιμους
  • Η μεθοτρεξάτη με ή χωρίς συστηματικά κορτικοστεροειδή έχει επιδείξει ποικίλα αποτελέσματα.

Οι ουλωτικές αλωπεκίες αποτελούν μια ομάδα αλωπεκιών που οδηγούν σε μόνιμη καταστροφή του τριχικού θυλάκου, ο οποίος αντικαθίσταται από ουλώδη συνδετικό ιστό, και οδηγούν σε μόνιμη απώλεια τριχών. Συνήθως είναι αποτέλεσμα υποκείμενων νοσημάτων, τα οποία προσβάλλουν το τριχωτό της κεφαλής και οδηγούν σε καταστροφή των τριχών στο σημείο προσβολής αυτών.

Συχνές ερωτήσεις που αφορούν στη γυροειδή αλωπεκία:

Ποια νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν ουλωτική αλωπεκία;

Οι συχνότερες δερματικές παθήσεις που προσβάλλουν πρωτοπαθώς το τριχωτό της κεφαλής και μπορεί να οδηγήσουν σε ουλωτική αλωπεκία είναι ο χρόνιος δερματικός ερυθηματώδης λύκος, ο θυλακικός λειχήνας, η αποψιλωτική θυλακίτιδα, η χηλοειδής ακμή και άλλες.

Τι είναι ο δερματικός ερυθηματώδης λύκος (ΔΕΛ);

Ο ΔΕΛ αποτελεί μια μορφή ερυθηματώδους λύκου, που προσβάλλει κυρίως το δέρμα, τους βλεννογόνους και τις τρίχες. Ανήκει στα αυτοάνοσα νοσήματα του δέρματος. Ξεκινά με ερυθρές πλάκες σε φωτοεκτεθειμένα μέρη του σώματος, οι οποίες χαρακτηρίζονται από λέπι και εξελίσσονται σε ουλωτικές πλάκες με απώλεια των στομίων των τριχικών θυλάκων και ουλωτική αλωπ εκία. Σπάνια παρατηρούνται εξωδερματικές εκδηλώσεις. Είναι μείζονος σημασίας η έγκαιρη διάγνωση του νοσήματος από το δερματολόγο, που βασίζεται κυρίως στην κλινική εικόνα, τον εργαστηριακό έλεγχο και τις περισσότερες φορές τη βιοψία.

Η θεραπεία μπορεί να είναι τοπική, με κορτικοστεροειδή ή και συστηματική ανάλογα με τον αριθμό και την έκταση των βλαβών.

Τι είναι ο θυλακικός λειχήνας;

Ο θυλακικός λειχήνας αποτελεί  μια μορφή ομαλού λειχήνα, η οποία προσβάλλει το τριχωτό της κεφαλής και οδηγεί σε μόνιμη καταστροφή των τριχών. Μπορεί να συνυπάρχουν ή όχι βλάβες ομαλού λειχήνα στο δ έρμα και στους βλεννογόνους. Συνήθης θέση εντόπισης είναι η κορυφή και η βρεγματική χώρα του τριχωτού της κεφαλής.

Το νόσημα ξεκινά με ερύθημα γύρω από τον τριχικό θύλακα και υπερκεράτωση. Αιφνίδια οι ασθενείς αναπτύσσουν ερυθηματώδεις ή στο χρώμα του δέρματος πλάκες αλωπεκίας διαμέτρου από λίγα mm έως λίγα cm.

Η θεραπεία περιλαμβάνει τα τοπικά και συστηματικά κορτικοστεροειδή, τα ανθελονοσιακά αλλά και ανοσοκατασταλτικές θεραπείες, όπως κυκλοσπορίνη και άλλα.

Τι είναι η αποψιλωτική θυλακίτιδα;

Πρόκειται για μια κατάσταση αγνώστου αιτιολογίας, η οποία προσβάλλει το τριχωτό της κεφαλής συχνότερα ανδρών και οδηγεί σε ουλωτική αλωπεκία. Επειδή στις βλάβες ανευρίσκεται σχεδόν πάντα ο χρυσίζων σταφυλόκοκκκος, πιστεύεται ότι πρόκειται για μια έντονα φλεγμονώδης απάντηση του οργανισμού στα υπεραντιγόνα του σταφυλοκκόκου.

Κλινικά η νόσος εκδηλώνεται με φλεγμονώδη οζίδια, συνήθως επώδυνα, μονήρη ή πολλαπλά και διάσπαρτα τα οποία συχνά πυορροού ν ή αιμορραγούν.

Το νόσημα δεν είναι εύκολο στην αντιμετώπισή του ενώ παρουσιάζει και μεγάλη πιθανότητα υποτροπών.

Είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιβιοτικών τοπικών και συστηματικών, η ενδοβλαβική ή συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών και πολλές φορές η ισοτρετινοϊνη.

Τι είναι η χηλοειδής ακμή;

Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη κατάσταση του τριχικού θυλάκου, που οδηγεί σε σχηματισμό χηλοειδών και ουλωτική αλωπεκία. Εντοπίζεται κυρίως στον αυχένα και στην ινιακή χώρα. Η αιτιοπαθογένεια της νόσου δεν είναι πλήρως διευκρινισμένη. Η θεραπεία της νό σου περιλαμβάνει τα αντιβιοτικά, τα κορτικοστεροειδή, τα ρετινοειδή και τη χειρουργική θεραπεία.

Υπάρχουν και άλλα πολλά νοσήματα και καταστάσεις, τα οποία προσβάλλουν δευτεροπαθώς το τριχωτό της κεφαλής και μπορεί να οδηγήσουν σε ουλωτική αλωπεκία. Παραδείγματα αποτελούν: η ακτινοβολία, τα εγκαύματα, ο τραυματισμός, οι εν τω βάθει θυλακίτιδες, οι εκτεταμένες ερπητικές λοιμώξεις, η σαρκοείδωση, κάποιες κατηγορίες ειδικών σπίλων και άλλα.

Η συχνότερη μυκητίαση του τριχωτού της κεφαλής είναι η δερματοφυτία, μια επιπολής, συχνή μυκητίαση που εκτός από τον κορμό και τα άκρα μπορεί να προσβάλλει και τις έντριχες περιοχές. Μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο ή από τα ζώα με άμεση επαφή.

Η δερματοφυτία του τριχωτού της κεφαλής εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά σχολικής ηλικίας.

Συχνές ερωτήσεις που αφορούν στη δερματοφυτία τριχωτού κεφαλής:

Πώς εμφανίζεται η δερματοφυτία τριχωτού κεφαλής;

Συνήθως εκδηλώνεται με την παρουσία πλακών στο κεφάλι με γκρίζο ή λευκό λέπι και τρίχες κομμένες που αποσπώνται εύκολα με το χέρι. Οι πλάκες αυτές μπορεί να είναι μονήρεις ή πολλαπλές.

Σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύονται από διογκωμένους λεμφαδένες τραχήλου, ειδικά στις περιπτώσεις που υπάρχουν σημεία έντονης φλεγμονής.

Πώς μπορεί να διαγνωστεί η μυκητίαση τριχωτού;

Στη διάγνωση βοηθά πολύ η χαρακτηριστική κλινική εικόνα καθώς και η χρήση του δερματοσκοπίου και επιβεβαιώνεται με τη λήψη λεπίων και τρίχας για εξέτασή τους στο μικροσκόπιο και καλλιέργεια αυτών για πιθανή ανάπτυξη του μύκητα. Η εξέταση των λεπίων στο μικροσκόπιο δίνει ένα πρώτο άμεσο αποτέλεσμα βάσει του οποίου και της κλινικής εικόνας αποφασίζεται η θεραπεία. Το αποτέλεσμα της καλλιέργειας για την ταυτοποίηση του είδους του μύκητα καθυστερεί πέραν του 20μέρου.

Ποια είναι η θεραπεία της μυκητίασης του τριχωτού της κεφαλής;

Για τη θεραπεία της λοίμωξης χορηγούνται συστηματικά αντιμυκητιασικά φάρμακα με διάρκεια θεραπείας τουλάχιστον 6 βδομάδες. Η τοπική θεραπεία δεν προτιμάται γιατί παρουσιάζει φτωχή διείσδυση στον τριχικό θύλακα.

Τρόποι αποφυγής διαποράς της δερματοφυτίας τριχωτού

Τα άτομα-συγκάτοικοι του  πάσχοντα θα πρέπει να εξετάζονται για σημεία δερματοφυτίας τριχωτού και να θεραπεύονται αν διαγνωστεί και σε αυτούς μυκητίαση.

Οι ασυμπτωματικοί φορείς του μύκητα μπορεί να λειτουργούν σαν δεξαμενές διασποράς του μύκητα. Γι’ αυτό καλό είναι όλα τα μέλη της οικογένειας του πάσχοντα να χρησιμοποιούν προληπτικά ένα αντιμυκητιασικό σαμπουάν για 2-4 εβδομάδες.

Τα παιδιά με δερματοφυτία τριχωτού πρέπει να αποφεύγουν να μοιράζονται τις χτένες τους, τα καπέλα και τα κράνη τους με άλλους ανθρώπους. Επίσης είναι απαραίτητη η αποχή από αθλήματα όπου είναι αναπόφευκτη η επαφή με το κεφάλι του πάσχοντα.  Έπιπλα και αντικείμενα μολυσμένα θα πρέπει να πλένονται εφ’ όσον είναι εφικτό.

Τα μικρά ζώα (γάτες, σκύλοι) του ατόμου με μυκητίαση τριχωτού πρέπει να εξετάζονται από τον κτηνίατρο.

Επιστροφή