Έκζεμα χεριών

To έκζεμα των χεριών αποτελεί μια κοινή φλεγμονώδη δερματοπάθεια. H συχνότητα του έχει αυξηθεί πολύ το τελευταίο έτος καθώς το πλύσιμο των χεριών και η χρήση αντισηπτικών αποτελούν συνήθεις και επαναλαμβανόμενες ενέργειες στην καθημερινότητά μας, προκαλώντας επιδείνωση της κατάστασης.

Το έκζεμα μπορεί να είναι οξύ και συνήθως εμφανίζεται με ερύθημα, οίδημα και φυσαλίδες ή χρόνιο (διάρκεια πάνω από 3 μήνες) με χαρακτηριστικά τα λέπια, την πάχυνση και την τραχύτητα του δέρματος καθώς και τις ρωγμές. Και στις δύο περιπτώσεις η κατάσταση αυτή προκαλεί κνησμό, αίσθημα καύσου και πόνο τοπικά με αποτέλεσμα να δυσχεραίνει τις καθημερινές δραστηριότητες.

Το έκζεμα εμφανίζεται συνήθως αμφοτερόπλευρα προσβάλλοντας την παλαμιαία ή ραχιαία επιφάνεια των χεριών. Σε περιπτώσεις χρόνιου και εκτεταμένου εκζέματος χεριών μπορεί να εμφανιστούν αλλοιώσεις και στα νύχια όπως πάχυνση αυτών, αλλοιώσεις στην επιφάνειά τους και φλεγμονή του δέρματος πέριξ του νυχιού.

Για την παθογένεια του εκζέματος ευθύνονται πολλοί παράγοντες με κοινό παρονομαστή αυτών τη διαταραχή του επιδερμιδικού φραγμού. Ο επιδερμιδικός φραγμός βρίσκεται στην ανώτερη στιβάδα της επιδερμίδας και αποτελείται από πλούσια σε πρωτεΐνες κύτταρα και λιπίδια ανάμεσά τους. Ο ρόλος του επιδερμιδικού φραγμού είναι να προστατεύει το δέρμα από εξωγενείς λοιμώδεις και μη παράγοντες αλλά και να εμποδίζει τη διαδερμική απώλεια νερού, διατηρώντας το δέρμα μας ενυδατωμένο.

Η ακεραιότητα του επιδερμιδικού φραγμού εξαρτάται από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Και εφ’ όσον στη γενετική προδιάθεση είναι δύσκολο να παρέμβουμε, ας δούμε πώς μπορούμε αλλάζοντας κάποιες απλές καθημερινές συνήθειες να προλάβουμε την εμφάνιση και την έξαρση του εκζέματος:

 

Τι θα πρέπει να αποφεύγουμε:

  • Σκληρά, ερεθιστικά σαπούνια
  • Παρατεταμένη και επαναλαμβανόμενη διαβροχή των χεριών (το νερό δυσχεραίνει την αποκατάσταση του επιδερμιδικού φραγμού και την επούλωση του εκζέματος)
  • Χρήση αντισηπτικών προϊόντων με χλώριο (ενδείκνυνται μόνο για επιφάνειες γιατί είναι πολύ ερεθιστικά για το δέρμα)
  • Χρήση οξυζενέ (χρησιμοποιείται ως απολυμαντικό πληγών και επιφανειών)

 

 

Τι θα πρέπει να εφαρμόζουμε:

  • Χρήση χλιαρού νερού για το πλύσιμο των χεριών μας
  • Χρήση ειδικών ήπιων καθαριστικών προϊόντων
  • Καλό στέγνωμα των χεριών μας προς απομάκρυνση της υγρασίας
  • Άμεση εφαρμογή αρκετής ποσότητας κατάλληλης ενυδατικής κρέμας χεριών μετά από κάθε πλύσιμο ή χρήση αντισηπτικού
  • Χρήση αλκοολούχου υγρού διαλύματος που περιέχει μαλακτικές ουσίες
  • Χρήση γαντιών βινυλίου για τις καθημερινές δραστηριότητες προς αποφυγή επαφής με ερεθιστικές ουσίες (προτιμώνται τα vinyl από τα latex λόγω μειωμένης παρουσίας πιθανών αλλεργιογόνων)

 

Να μην ξεχνάμε πως ο βασικός τρόπος καθαρισμού και απολύμανσης των χεριών είναι το σαπούνι και το νερό, κάτι το οποίο δε θα πρέπει να αντικαθίσταται από κατάχρηση αντισηπτικών διαλυμάτων.

Πριν τις θεραπευτικές αποφάσεις για την αντιμετώπιση του εκζέματος είναι σημαντικό για ένα δερματολόγο να εκτιμήσει την έκταση και τα χαρακτηριστικά του εξανθήματος καθώς και τον αντίκτυπο που έχει το έκζεμα στην καθημερινότητα του πάσχοντος.

Η θεραπεία του εκζέματος προσανατολίζεται προς 3 κατευθύνσεις:

  • Εκπαίδευση του ασθενούς προς αποφυγή ερεθιστικών και αλλεργιογόνων ουσιών
  • Μέτρα προστασίας του δέρματος (ενυδατικές κρέμες, κρέμες φραγμού, γάντια)
  • Τοπικές και συστηματικές θεραπείες με αντιφλεγμονώδη δράση (τοπικά: στεροειδή και αναστολείς καλσινευρίνης, συστηματικά: στεροειδή, ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, ρετινοειδή, φωτοθεραπεία).

 

Σοφία-Μαγδαληνή Μανώλη

Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος

DERMOMEDICA