Τις τελευταίες δεκαετίες, είναι αλήθεια, πως έχει εντατικοποιηθεί η συζήτηση και το ενδιαφέρον τόσο των επιστημόνων όσο και του κοινού, σχετικά με τα θέματα που αφορούν τη σχέση του ήλιου με τον ανθρώπινο οργανισμό.
Από τη μια ακούμε πως ο ήλιος είναι ζωοδότης και συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της υγείας μας, κυρίως μέσω της συμμετοχής του στο μεταβολισμό της βιταμίνης D, ενώ από την άλλη, όλο και πληθαίνουν οι καμπάνιες ενημέρωσης για την βλαβερή δράση του ήλιου και της υπεριώδους ακτινοβολίας, λόγω πιθανότητας καρκινογένεσης.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως όπως σε όλες τις δραστηριότητές μας, έτσι και στην περίπτωση της ηλιοέκθεσης, είναι σημαντικό να ακολουθήσουμε τον κανόνα του “Παν μέτρον άριστον”. Η ηλιακή έκθεση με μια λογική διαχείριση γίνεται ωφέλιμη, ενώ καθίσταται βλαβερή όταν δεν υπάρχει μέτρο.
Πώς λοιπόν θα καταφέρουμε να χαρούμε τον ήλιο και να απολαύσουμε τη θάλασσα χωρίς να βλάψουμε την υγεία μας;
Κατανοώντας τον ήλιο και το δέρμα
Οι ευεργετικές ιδιότητες του ήλιου στην ανθρώπινη υγεία είναι δεδομένες. Γνωρίζουμε ότι είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της βιταμίνης D, μιας λιποδιαλυτής βιταμίνης που συμμετέχει ενεργά στην οστεοσύνθεση, ενώ η έλλειψή της στα παιδιά οδηγεί στη γνωστή ραχίτιδα. Για την επαρκή σύνθεσή της έχει αποδειχθεί ότι αρκούν 2-3 ηλιοεκθέσεις την εβδομάδα, διάρκειας περίπου 20 λεπτών κατά τους μήνες Απρίλιο ως Σεπτέμβριο. Ωστόσο, για τις ηλιόλουστες νότιες χώρες όπως η Ελλάδα, η καθημερινή επαφή με τον ήλιο ακόμα και τους χειμερινούς μήνες, είναι υπεραρκετή για την επαρκή σύνθεση βιταμίνης D.
Πλην αυτού, ο ήλιος δημιουργεί συνθήκες ευεξίας στον οργανισμό, μέσω της παραγωγής της σεροτονίνης, γνωστή και και ως η “ορμόνη της ευτυχίας”.
Από την άλλη μεριά όμως, γνωρίζουμε ότι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο είναι επικίνδυνη και μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες στο δέρμα. Κάποιες από αυτές, όπως το ηλιακό έγκαυμα, είναι οξείες και παροδικές. Παρότι όμως ένα έγκαυμα υποχωρεί σχετικά γρήγορα, αφήνει ανεξίτηλο «στίγμα» πάνω στα κύτταρα της επιδερμίδας, τα οποία καθίστανται σταδιακά όλο και πιο ευάλωτα στην ανάπτυξη δερματικού καρκίνου. Μιλώντας για το έγκαυμα, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε πως οι βλαβερές του συνέπειες είναι σημαντικά μεγαλύτερες στο ευαίσθητο δέρμα των βρεφών και των παιδιών, για τα οποία θα πρέπει να λαμβάνουμε ιδιαίτερα αυξημένα μέτρα ηλιοπροστασίας.
Υπάρχουν δύο είδη υπεριώδους ακτινοβολίας που εμπεριέχονται μέσα στο φάσμα του ηλιακού φωτός, η υπεριώδης ακτινοβολία Α (UVA) και η υπεριώδης ακτινοβολία Β (UVB). Η UVA διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα, καταστρέφοντας κυρίως το μέσο χόριο. Στη θέση αυτή βρίσκονται οι κολλαγόνες και ελαστικές ίνες του δέρματος που είναι υπεύθυνες για την ελαστικότητα, τη ζωντάνια και τη σφριγηλότητά του. Κατά συνέπεια η καταστροφή τους από τη δράση της UVA οδηγεί κυρίως σε πρώιμη γήρανση, με παρουσία χαλάρωσης και ρυτίδων. Από την άλλη μεριά, η UVB απορροφάται από τις επιφανειακές στοιβάδες της επιδερμίδας και είναι υπεύθυνη για το καλοκαιρινό «μαύρισμα», αλλά και για το ηλιακό έγκαυμα. Τόσο η UVA, όσο και η UVB συμμετέχουν στη διαδικασία της καρκινογένεσης. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε πως παρότι το καλοκαιρινό “μαύρισμα” προστατεύει από το ηλιακό έγκαυμα, δεν παρέχει καμιά προστασία εναντίον της καρκινογόνου δράσης της υπεριώδους ακτινοβολίας.
Πώς μπορώ να προστατευθώ από τις ανεπιθύμητες ενέργειες του ήλιου;
- Απoφύγετε την ηλιοέκθεση τις «επικίνδυνες» ώρες της ημέρας. Μεταξύ 11:00 και 15:00 ο ήλιος είναι πιο δυνατός και επομένως και πιο βλαβερός. Αν παρόλα αυτά τυχαίνει τις ώρες αυτές να βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο, παραμείνετε σε σκιερό μέρος όπως ομπρέλες, δέντρα ή στέγαστρα που παρέχουν ικανή ηλιοπροστασία.
- Χρησιμοποιείστε κατάλληλο ρουχισμό και αξεσουάρ, όπως γυαλιά ηλίου, πλατύγυρο καπέλο και χαλαρά βαμβακερά ρούχα, τα οποία ιδανικό θα ήταν να έχουν μακριά μανίκια.
- Χρησιμοποιείστε υψηλού δείκτη φαρμακευτικά αντηλιακά που παρέχουν προστασία τόσο για τη UVA, όσο και για τη
- Το αντηλιακό δεν αποτελεί “άλλοθί” για να βγαίνουμε στον ήλιο περισσότερο.
Μικρές συμβουλές για σωστή χρήση του αντηλιακού
- Επαλείψτε το αντηλιακό 15΄πριν εκτεθείτε στον ήλιο
- Απλώστε αρκετή ποσότητα κρέμας. Έχει αποδειχτεί πως για το πρόσωπο, τα χέρια, τον αυχένα και το λαιμό χρειάζεται ποσότητα περίπου ίση με 2 κουταλάκια του γλυκού.
- Μην ξεχνάτε περιοχές όπως τα αυτιά, τα χείλη, το στέρνο, τον αυχένα και τα άκρα χέρια.
- Ανανεώστε τακτικά το αντηλιακό, ιδιαίτερα αν παραμένετε σε εξωτερικό χώρο. Επάλειψη κάθε δύο ώρες είναι συνήθως αρκετή.
- Στα παιδιά η ανανέωση του αντηλιακού θα πρέπει να γίνεται συχνότερα.
